MENU
Salı
kapalı
17
/ 17℃
Çarşamba
kapalı
8
/ 8℃
Perşembe
kapalı
12
/ 12℃
Cuma
parçalı bulutlu
12
/ 12℃
Cumartesi
parçalı bulutlu
12
/ 12℃
HAVA DURUMU
04.11.2025 tahmini hava durumu
17℃
Resim Galerisi İçin Tıklayın
Araştıran ve Yazan: Prof. Dr. Derya YALÇIKLI
Balıkesir'de 2009 yılından bu yana satın alınan yüzey araştırmaları önemli sonuçlar vermektedir. Özellikle 2015 yılında Dursunbey ilçesinin Delice Köyü'nde bulunan iki mağarada gerçekleştirdiğimiz sonuçlar, arkeoloji dünyasındaki son yapısal yapısal yapılar arasında yer almaktadır. Delice Köyü'nde birbirine 5,5 km. mesafedeki yer alan Baltalıin ve İnkaya mağaraları büyük bölgedeki Geç Neolitik Çağ'ın içine tarihleyebileceğimiz duvar resimleriyle dikkat çekmektedir.
Baltalı Mağarası, doğu duvarına yapılmış 7.60x4.50 m boyutlarında bir geyik avı sahnesine sahiptir. Sahne Paleolitik ve Neolitik çağlarda güncel olarak ortaya çıkan av sahnelerinden farklı olarak, avcıların kurmuş sahne oyunları ve bu tuzağa doğru sürülmesi konu edinilmiştir.
Resmin her iki başında bulunan insanların arasında geyiklerin yer aldığı görülmektedir. Bu geyiklerin tamamı kuzey istikametine yani mağaranın içine doğru yönlendirildiği görülür. Resim konusu, mağara dışında yer alan ve diğer figürlerden daha büyük boyutlarda çizilen insan figürleriyle başlamaktadır. insanlar, biraz yardımlı mağara girişine doğru ilerleyen geyikleri ürküterek üreme doğru sundukları görülüyor. Bu hareketin, ortada yer alan insan tarafından da yapıldığı görülmektedir. Buyle düzenleme, geyiklerin istenilen yöne sürülmesini sağlamak amacıyla konumlanmış insan parçalarının ifade edilmiş olması gerekir. Dikdörtgen biçimli bir başlangıç ve yine düzenli biçimli bir kişinin iri silueti uzunluğundaki insan betimlerinden oluşan grup en az dört bireyin varlığı. Kayanın kopyalanmış olan, içine emilmiş boya kalıntıları sayesinde taşınarak, daha fazla olduğu yerde saklanır.
Geyiklerin tamamı aynı istikamete doğru biçimdeki ürün yelpazesidir. Tahrip olanların korunan izi ile birlikte sürünün en az yedi adet geyikten oluştuğu görülmektedir. Mağaranın iç bölümünde yer alan resmin kuzey ucunda, küçük boyda ve geyiklerde uygulanan üslupta çizim yay tutan iki insan görülüyordu. Bunlardan biri tam, diğeri, duvardan akan suyun nedeni olduğu kalsit tabakası ile örtülmüş olup küçük bir bölüm görülebilmektedir. Kişinin diğer verilerinin tamamlanan gibi düzenli aralıklarla başladığı ve miktarına sahip olduğu görülmektedir. Bu insan figürlerinin ilerisinde yerinde yayında atılmış iki adet ok betimi de burada iki kişinin varlığına işaret etmektedir. Resmin konusu, geyik sürüsünün ürkütülüp uzak bir yerde bekleyen iki hücreli avcıdan fiziksel olarak tuzağa doğru sürülmesi ve ok atılarak hayvanların avlanması içermektedir.
İkinci mağaramız olan İnkaya Mağarası ise girişinin kuzey ve güneydoğu dış kenarlarında yer alan iki duvar resmine sahiptir. Bu mağaranın kayadan oluşan tabanı, yakın bir zamanda defineciler tarafından dinamit kullanılarak patlatılmıştır. Bu tahribat, mağara zemininden büyük bir sızıntının kopmasına ve özellikle kuzey duvarında yer alan resmin büyük bir bölümünün hasar görmesine sebep olmuştur. Mağaranın ciddi oranda tahribata maruz kalmasına rağmen, mağara girişinin iki gösterdiği yer alan iki resimdeki, içerik bakımından Neolitik Çağ inançları ile ilgili bilgilerimize önemli katkılar sağlayacak niteliktedir. Mağara girişinin sol tarafında (güneybatı) yer alan pano 1.43x0.87 m boyutlarındadır. Sahnenin önemli bir dans bölümü olan dört kişi oluşturur. Her iki kadın ikisi de erkek oldukları anlaşılan grubun sağ başında bir post giymiş gibi görünen figüre, farklı bir görünüme sahiptir. Bu grubun sol tarafında, anne karnında bir kişinin oluşumu, gelişimi ve doğum aşamaları stilize bir ifade tarzıyla betimlenmiştir.
Mağara girişinin sağ (kuzey) tarafında bulunan ve yoğun tahribata maruz kalan pano ise 6.55x2.47 m boyutlarındadır. Üzülerek belirtmek gerekir ki, çok önemli olduğu anlaşılan bu resmin çürüğü ancak ulaşılabilen genişletilebilmektedir. Panonun iyi korunan birkaç periyodundan birini ana sahne oluşturur. Sahnede, güneybatıda da yer alan (olasılıkla) post giymiş resminin en başında konumlanmıştır. Bu varlığın çok yüksek bir yerde duran insansı ve hemen arkasında ise bir yılan görülüyordu. Ölüm anının bir tasviri olarak değerlendirdiğimiz bu sahnede, ölümün temsili olan hayvan olarak mevcut. Kollarını ileri uzatılmış post giymiş simgesi, ölüm anında insan ruhunun ölüler ülkesine gitmesinde araçlık görevi yerine gelen şaman tasviri olarak tanımlanabilmektedir. Tahrip olan bölümler içindeki bölüm içinde saptayabildiğimiz diğer bir sahne de ise, Geç Neolitik Çağ hizmetleri Çatal höyük duvar resimleri arasında görülen örnekler, başları bulunmayan insan vücutlarının akbabalar tarafından etsizleştirilmesini konu edinir.
Bu mağarada doğum/yaşam ve ölüm sorunları olarak iki sahne panosunun çalıştırıldığı ve onun iki sahnede de konuların önemli bir parçası konumunda olan şaman betimlemelerinin yer alması, resimlerin Anadolu Neolitik Çağın inanç sisteminin aydınlatılmasında özgün bir sıcaklığın ortaya çıkması ortaya çıkıyor. İnkaya ve Baltalıin Mağaralarını birlikte değerlendirdiğimizde farklı iki fonksiyona sahip olma varlığı ortaya çıkar. Baltalı Mağarası'nın av sahnesi avcılık yoluyla beslenmesi, İnkaya Mağarası'nın inanç fonksiyonuna yönelik olarak kullanılması için planlandığı ve bu listelere yönelik resimler yapıldığı anlaşılmaktadır.
Başsız insanların akbabalar tarafından etsizleştirilmesini konu alan resim, baştan sona kültü inanç sisteminin resme yansımış biçimlerinden birisini oluşturur. Bu dağılımların açıklamalarının gelişim evresi için Geç Neolitik Çağ aralığını sağlar. Batı Anadolu'da ortaya çıkana kadar örnek bilinmeyen kült merkezi özelliğiyle, bu iki mağara Anadolu arkeolojisinin içinde ilerleyen dönemlerden kendisinden oldukça söz ettirecek gibi durmaktadır.
[1] 2015 yılının gerçekleşmesindeREGİO Kültürel Miras Yönetim Danışmanlık'ınkatkılarıönemli bir rol oynamıştır. Kendi katkılarından dolayı teşekkür ederim.